Trong những ngày đầu tiên đầy hoảng loạn sau khi Ấn Độ áp dụng lệnh phong toả trên toàn quốc để ngăn chặn Covid-19, nước này có thể trông cậy vào 1 tổ chức đáng kính. Tata, tập đoàn 152 năm tuổi, đã mua một lượng lớn các vật tư y tế trị giá hàng triệu USD phục vụ cho các phòng khám và bệnh viện trên cả nước. Dù phải tạm ngừng hoạt động kinh doanh, tập đoàn không hề sa thải bất cứ nhân viên nào. Tập đoàn còn lập 1 chi nhánh mới theo đuổi mục tiêu phát triển bộ test virus sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene và cho ra kết quả chỉ sau 1 giờ.
Đó vẫn là những gì mà người Ấn Độ kỳ vọng sẽ nhận được từ Tata kể từ khi nó ra đời năm 1868. Công ty mẹ Tata Sons và 7 quỹ từ thiện hiện đang sở hữu 66% cổ phần của tập đoàn Tata đã luôn đóng vai trò trụ cột trong hoạt động từ thiện của Ấn Độ với khoản đóng góp 156 triệu USD trong năm tài khoá 2019. Xuyên suốt lịch sử của mình, Tata Sons đã góp phần không nhỏ giúp Ấn Độ vượt qua những thách thức.
Có một giai thoại rằng Jamsetji Tata, ông tổ của tập đoàn qua đời từ năm 1904, đã quyết định xây dựng khách sạn tráng lệ Taj Mahal ngay sau khi ông bị từ chối thuê phòng tại một trong những khách sạn đắt đỏ nhất ở Bombay chỉ bởi vì ông là người Ấn Độ chứ không phải người châu Âu. Ngày nay Indian Hotels, tập đoàn sở hữu Taj Mahal, là chuỗi khách sạn lớn nhất Nam Á.
Trong khi đó Tata Power và Tata Steel ra đời để giải quyết tình trạng thiếu điện kinh niên của Ấn Độ cũng như phát triển ngành công nghiệp nặng của đất nước. Câu chuyện cũng tương tự đối với Tata Chemicals (sản xuất đủ loại hoá chất từ soda khan đến các loại hạt giống lai), Tata Motors (xe hơi và xe tải) và Tata Consumer Products (sản xuất các mặt hàng tiêu dùng từ trà đến củ nghệ). Tata Consultancy Services (TCS) hiện là công ty công nghệ thông tin hàng đầu ở ấn Độ, ra đời năm 1968 với nhiệm vụ quản lý hệ thống tiền lương và hàng tồn kho cho tập đoàn đang ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động. Cái tên Tata gắn liền với gần như mọi mặt đời sống của người Ấn Độ.
Năm tài khoá 2018-2019, tổng doanh thu của tập đoàn đạt 113 tỷ USD. Hiện mới chỉ có 28 trên tổng số 96 công ty con niêm yết trên sàn chứng khoán, tổng giá trị vốn hoá của các công ty này đạt 160 tỷ USD tính đến ngày 31/3/2019.
Tuy nhiên tập đoàn này cũng đang đối mặt với khá nhiều vấn đề xuất phát từ cả cấu trúc nội tại và sự cạnh tranh gay gắt của các đối thủ bên ngoài.
Hãy bắt đầu với cấu trúc. Tata Sons chỉ nắm giữ một phần các công ty thành viên. Trong cơn khát vốn thời kỳ những năm 1920, chính tay Tata đã “gieo mầm” cho 1 rắc rối mà đến nay vẫn là vấn đề đau đầu nhất đối với tập đoàn, cũng là căn nguyên của cuộc chiến giữa hai gia tộc kinh doanh lâu đời nhất ở Ấn Độ.
Tập đoàn xây dựng lâu đời SP Group đã cho Tata vay 1 khoản tiền mà sau này chuyển thành sở hữu cổ phần tại Tata. SP là tập đoàn xây dựng lâu đời có tên tuổi gắn liền với những công trình nổi tiếng nhất ở Mumbai, trong đó có nhà ga trung tâm và trụ sở của NHTW Ấn Độ. Giống như Tata là 1 công ty gia đình, SP thuộc sở hữu của gia tộc Mistry. Hai gia tộc này vẫn gắn kết chặt chẽ với nhau (thông qua cả kết hôn) có nghĩa là khi Tata muốn bán cổ phần thì Mistry sẽ là khách hang được ưu tiên. Ngày nay SP Group đang sở hữu 18,4% cổ phần ở Tata Sons.
Năm 2012, Ratan Tata, hiện là người cao tuổi nhất trong gia tộc, rời ghế Chủ tịch Tata Sons. Ông bổ nhiệm Cyrus Mistry (khi đó đang lãnh đạo SP Group) làm người kế nhiệm. Ratan đã nợ nhà Mistrys 1 ân huệ từ đầu nhiệm kỳ, khi tiền của nhà Mistry giúp loại bỏ những đối thủ sừng sỏ cạnh tranh với tập đoàn Tata trong giai đoạn Ấn Độ mở cửa nền kinh tế những năm 1990.
